Een kerkgang

Er wordt in deze rubriek nogal eens aandacht geschonken aan ons inziens verkeerde acties op het gebied van kerkelijke eenwording. Er is in dat verband ook wel eens gevraagd om iets posiitiefs te schrijven over de echte oecumene. Van dat laatste wil ik nu een sprekend voorbeeld geven. Kortgeleden was ik in de gelegenheid een kerkdienst bij te wonen in Barneveld. Ik had zelf die zondag gepreekt in een gemeente daar in de buurt. Mijn belangstelling ging in eerste instantie uit naar de Hoeksteen, het kerkgebouw van de Geref. Gemeente in Nederland. Het is voor ons gevoel een megakerk, waar ruim 2500 mensen in passen. Natuurlijk was dat niet de voornaamste reden; ik was geïnteresseerd in de prediking, zoals deze klinkt in dat kerkverband. Er was ook de wens om gewoon het Woord van God te mogen horen. Dit kerkverband (verder genoemd: GGiN) ontstond in 1953 vanwege een conflict rond de persoon van Ds. R. Kok, die later heeft mogen dienen in onze kerken. Dr. Steenblok was daar ook nauw bij betrokken. Op die zaak ga ik nu verder niet in. Ik heb een zeker gevoel van verbondenheid met de synodaal GG; voor mijn gevoel stonden de GgiN (de uitgetredenen ook wel genoemd) verder van mij af. Toch had ik geen last van vooroordelen, omdat ik wel eens het een en ander met instemming gelezen had van de predikant van die avond, Ds. J. Roos. Voor alle duidelijkheid: we hebben dezelfde naam, maar voor zover mij bekend, zijn we geen familie van elkaar. Hooguit kunt u bedenken dat ik het mooi vond om ook eens een keer bij een Ds. Roos naar de kerk te gaan……Ik had ook kortgeleden de levensbeschrijving van Ds. F. Mallan gelezen (titel: "Israëls wachter sluimert niet”). Het trof mij toen dat Ds. Mallan meermalen door predikanten uit onze kerken werd gesticht en gebouwd. Hij noemt dan de namen van Ds. Riekel, Professor de Bruin en toen nog Ds. J. Hovius. Mevrouw Mallan was afkomstig uit onze gemeente Barendrecht. De sfeer die het boek ademt, vertoont veel overeenkomst met mijn opvoeding thuis. Ook hierdoor leefde de wens om eens een dienst bij te wonen in dat kerkverband. Ik ga beginnen met de preek, want daar gaat het vooral om. Zondag 16 was die avond aan de orde van behandeling. Daarin gaat het om het woordeke "geleden”. Verder komen aan de orde in die zondag: Pilatus (vr. 38) en de kruisdood (vr. 39). U begrijpt dat ik mij niet geroepen voel een theologische beoordeling van de preek te geven. Ik geef alleen maar enkele praktische lijnen door. Afgezien van de preekstof, viel het mij al direkt op dat zowel in het gebed alsook in de preek een sterke toon van pastorale bewogenheid doorklonk. Dat betrof heel duidelijk de jeugd. Er werd niet de indruk gewekt dat jonge mensen er nauwelijks bijhoren. Integendeel, er werd gebeden en gepreekt voor de jongeren, omdat zij leven in een moeilijke tijd en in een wereld vol verzoekingen. Ze werden in de preek ook meermalen aangesproken. Verder was er aandacht voor allerlei noden, die er in onze tijd zijn, ook onder de ouderen. Rouw, verdriet, eenzaamheid, verzoekingen, beproevingen enz. Er werd ook gebeden voor mensen die te strijden hebben tegen hun eigen gevoelens. Deze bewogenheid kenmerkte de dienst. De gedachte heerst wel eens dat er in de GG vooral gepreekt wordt voor Gods volk; maar dat gold absoluut niet van deze preek. U kunt gerust aannemen dat de gehele gemeente en elke luisteraar de voorganger duidelijk voor ogen stond. Ik heb me bij de overweging hiervan afgevraagd wat het verschil is met de Synodaal GG. Als die verschillen er zijn, kwamen deze in deze preek omgekeerd evenredig ter sprake.De preek was verdeeld in twee hoofdgedachten: De lijdende Christus verlost van de toorn, het oordeel en de vloek en verwerft Gods genade, gerechtigheid en het eeuwige leven. Sterke accenten werden gelegd op die eerste drie zaken: toorn, oordeel en vloek. Tekenend was dat het woord verdoemenis, dat voorkomt in antwoord 37, in de preek verder niet terugkwam. Deze drie woorden worden genoemd in antwoord 37, terwijl Gods oordeel terugkomt in vr. 38 (de rechter Pontius Pilatus) en de vloek aan de orde komt in vraag 39 (de kruisdood). Op die manier kwam de hele zondag aan de orde. In antwoord 37 staan de veelzeggende woorden dat Jezus de toorn Gods tegen de zonde van het ganse menselijke geslacht gedragen heeft.Een geladen en soms ook omstreden zin. Leerzaam en helder was de opmerking dat er niet staat dat Hij de toorn voor het gehele menselijke geslacht gedragen heeft, maar wel de toorn Gods tégen de zonde van het gehele menselijke geslacht. Hier was een mogelijkheid om vooral de uitverkiezing te benadrukken, maar voorzover ik mij herinner, werd dit onderwerp in de preek niet nader genoemd. Ds. Roos had op school vroeger het bekende vers geleerd: "Leer mij, o Heere, Uw lijden recht betrachten, in deze zee verzinken mijn gedachten; o liefde die om zondaars te bevrijden, zo zwaar woudt lijden”. Dit vers werd instemmend genoemd en kwam door de preek ook later nog eens terug. Zoals u weet heb ik onlangs enkele artikelen geschreven in verband met het boek van Ds. Kort. Ds. Roos heeft daar in de Wachter Sions ook artikelen aan gewijd. Vanuit die discussie zouden we dan misschien verwachten dat de beleving en de weg van de christen zouden domineren. Er werd echter een exclusieve plaats toegekend aan de verzoening in Christus. Alles buiten Hem is van geen enkele waarde. Met onze tranen, belevingen, teksten, enz. moeten we in de dood terechtkomen. Het geestelijke leven bestaat niet in gemoedelijkheid (dat is er tegenwoordig zo veel), maar u kunt het alleen maar zoeken en vinden bij het kruis van Christus. In die zin was de preek Christocentrisch. Als ik de ervaring van deze dienst moet typeren, gebruik ik het woord "verbondenheid”. Waren er dan geen verschillen? In dèze preek niet, maar dat kan en zal in andere gevallen en in andere gemeenten wellicht wel zo zijn. En natuurlijk is de ene predikant de andere niet en preekt ieder weer op de eigen manier (ik heb het dus over de vorm en niet over het wezen), maar dat soort kritiek heeft weinig nut. Ik had er ook geen last van. De preek bleef je ook bij na afloop van de dienst. In gedachten en ook hopelijk in het hart. Wat die vorm betreft: er was geen hinderlijke preektoon of iets dergelijks; de dingen werden gewoon, ook in hedendaags taalgebruik, genoemd. Ter inleiding werd genoemd dat Ds. Wurmbrand ooit vertelde, dat er een predikant onder de vervolging tijdens het communisme, zijn geloof liet varen. Dat deed hij omdat hij meende zelf zwaarder geleden te hebben onder de vervolging dan Christus. Die gedachte werd in de preek genoemd om ook een link te leggen naar alle leed en ellende, dat er in de wereld en in de kerk is. Deze uitspraak van deze predikant destijds bleef vanzelfsprekend niet onweersproken. Een bewogen preek.En dan kijk je even rond en zie je al die mensen en dan krijgt juist die invoelende prediking te meer waarde. Want er was een massa mensen in de kerk en dan denk je aan alle moeiten en zonden, die er in gemeenten leven, dus ook daar. Er stond een herder op de kansel.Over de grootte van de gemeente zou ik ook kunnen schrijven. Ik geef een indruk. Als je aan komt rijden, zie je bij de verschillende ingangen van het terrein parkeerhulpen staan die ervoor zorgen dat alles in goede orde verloopt. De parkeerhavens zijn gereserveerd; dat is, als ik het goed heb gezien en gehoord, het terrein om de kerk. Daarbuiten wordt geparkeerd in lange rijen; dat spaart ruimte. Na de dienst zoek je je auto op, maar het kan best een kwartier geduurd hebben aleer ik weg kon. Om begrijpelijke redenen. Het verlaten van het terrein werd ook weer correct geregeld door verkeersassistenten. Deze kerk is op één na de grootste in ons land. De meesten zullen geneigd zijn te denken dat een dergelijke omvang grote nadelen heeft. Er zijn zeker nadelen aan verbonden. Het heeft te maken met het geringe aantal predikanten; dat is een nood. Het lijkt er op dat in een dergelijk gebouw geen enkele vorm van sociale controle mogelijk is. Nu is dat soms ook onder ons al zo. Dit kan ondervangen worden door de leden zelf en zo zal het ook wel gaan. Omdat de kerk vaste plaatsen heeft, worden diegenen die er niet zijn wel geregistreerd door hen die in de buurt een plaats hebben. Is er iemand ziek of om andere redenen afwezig, dan kan dat dus wel worden opgemerkt. Ik kan mij voorstellen dat het voor jonge mensen ook positieve kanten heeft om lid te zijn van zo’n grote gemeente. Je hoort wel ergens bij. Dat is niet alles, zeker niet, maar je kunt daar wel zingen van de vrolijk opgaande stammen.Ik zat achterin de kerk, maar ik heb de afstand tot de kansel eigenlijk nauwelijks ervaren als storend. Het gebouw zelf is niet weelderig aangekleed. Ik heb het er tenminste niet van afgezien. Er staat een groot drieklaviersorgel boven de kansel; de bespeling ervan was ingetogen en zeker niet overheersend. Er werd niet langzamer gezongen dan in de meeste gemeenten in onze kring. Resumerend kan ik stellen dankbaar te zijn dat ik deze dienst daar heb mogen meemaken. We weten allemaal wel dat er grote verschillen (kunnen) bestaan tussen deze kerken en de onze. Des te mooier dat ik daar die zondag niets van gemerkt heb. Er bestaan in het kerkelijke leven veel vooroordelen, die niet op hun plaats zijn. Ik heb hier ook wel eens doorgegeven dat er in de GKV ook predikanten zijn, die qua beginsel dicht bij ons staan. In het verleden heb ik meermalen geschreven over de Synodaal Gereformeerde Gemeenten; ter completering van de kerkelijke kaart heb ik dan nu deze gemeenten belicht. Moge de grote Herder der schapen Zich ontfermen over de verscheurde en diep afgeweken kerk van Nederland. Er zal een tijd komen (en eigenlijk had die tijd er nu al lang moeten zijn) dat het geen verschil meer maakt of men nu in Barneveld of in Urk naar de kerk gaat. Het gaat om de ware aanbidders. In Geest en in waarheid. Dat is met geen enkele naam, met geen enkele leerstelligheid, met geen enkele vroomheid goed te maken. Het is het werk van de Geest, Die in alle waarheid leidt.

Reacties:

Reageren:

Terug naar de vorige pagina >